Đô thị lịch sử

Phố Hà Trung trở thành nơi chuyên sản xuất các loại hàng giả da như cặp sách, va li, túi xách, giày da đủ các kích cỡ và màu sắc, chủng loại. Cũng do nhu cầu mới của thị trường nên người dân phố này đã mở thêm nghề sản xuất vỏ bọc yên xe máy, đệm bạt ô-tô và sửa chữa quần bò, áo da. Rồi giữa phố Hà Trung mọc ra vài cửa hiệu chuyên kinh doanh vàng bạc và đổi ngoại tệ, về sau trở nên rất nổi tiếng, khiến cho hoạt động giao thông và thương mại tại đây càng trở nên tấp nập hơn.

Phố Cửa Bắc dài 668 mét, từ đường Yên Phụ đến phố Phan Đình Phùng. Tiếp nối với phố Nguyễn Tri Phương. Nay thuộc phường Quán Thánh, quận Ba Đình. Đây nguyên cũng là con đường có từ xưa, bắt đầu từ cửa ô Yên Tĩnh (sau đổi là Yên Định). Cửa ô này ở vào chỗ ngã ba đường Yên Phụ - phố Cửa Bắc), chạy thẳng tới cạnh phía Đông của cái "mang cá" bảo vệ Chính Bắc Môn của thành Thăng Long thời Nguyễn.

Chợ Hàng Da, nằm ở trung tâm của khu thương mại trung tâm của khu phố cổ Hà Nội, là một trung tâm mua sắm ba tầng

Đi ra ngay khu vực phố cổ Hà Nội về phía Hồ Tây nằm trên phố Quán Thánh có một địa điểm đáng để ý đó là nhà số 172. Thửa đất rộng 1000 mét vuông. Mặt trước là nhà số 172 phố Quán Thánh, mặt sau ngay sát mép hồ Trúc Bạch (nay là nhà số 88 phố Trấn Vũ). Ngôi biệt thự hai tầng có diện tích mặt bằng khoảng 400 mét vuông, phần sân vườn khoảng 600 mét vuông. Các hoạ tiết bên ngoài ngôi nhà đơn giản, không cầu kì.

Nằm ở số 47 phố Lý Thường Kiệt (thời Pháp thuộc là đường Carreau), trường THPT Việt Đức nguyên là trường Dòng mang tên Giám mục Puginier, được khánh thành năm 1897.

Trường THPT Trần Phú vốn là trường Petit Lycée do kiến trúc sư C.G. Lichtenfelder thiết kế, được xây dựng năm 1907. Ban đầu đây là trường tiểu học dành cho nữ, sau thành trường trung học. Năm 1960, trường chia thành hai ca học, buổi sáng là trường THPT Hoàn Kiếm, buổi chiều là trường THPT Trần Phú. Năm 1995, hai trường sáp nhập, lấy tên là trường THPT Trần Phú. Đến tháng 2/2009 trường đổi tên thành THPT Trần Phú - Hoàn Kiếm (để phân biệt với một trường cùng tên trên địa bàn Hà Nội).

Trường THPT Phan Đình Phùng ngày nay vốn là trường nam sư phạm (École Normale d'instituteur) đào tạo giáo viên tiểu học thời Pháp thuộc. Đến năm 1923, trường đổi thành Cao đẳng tiểu học Đông Dương (École Primaire Superieur Indochinoise gọi tắt là E.P.S.I) mang tên Đỗ Hữu Vị (phi công đầu tiên ở Đông Dương).

Nằm ở số 29 phố Hàng Cót (Hà Nội), Trường THCS Thanh Quan khiến nhiều người tò mò bởi hàng chữ tiếng Pháp “École Brieux” khắc trên mặt tiền, nằm trong khu phố cổ Hà Nội.

Đó là đoạn đê Yên Phụ dài khoảng 250 mét, từ đầu cầu Long Biên đến đầu dốc Hàng Than, thuộc đất mấy thôn cũ Phúc Lâm, Hoè Nhai, Thạch Khối Thượng. Đình làng Thạch Khối Thượng ở nhà số 64 đường Yên Phụ; chùa Phúc Lâm ở nhà số 120 đường Yên Phụ; đình Phúc Lâm ở đầu phố Hàng Đậu và Gầm Cầu.

Bài này viết về con phố đi qua hai quận Ba Đình và Hoàn Kiếm tại trung tâm thành phố, đó là Phố Nguyễn Thái Học bắt đầu từ vườn hoa Bách Việt (ngã năm Cửa nam) đến phố Sơn Tây.