Ký ức

uối xuân 1973, mới bắt tay làm nghiên cứu sinh chừng khoảng đôi ba tháng thì tôi sửng sốt nhận tin bố qua đời. Tôi trấn tĩnh thưa chuyện cùng giáo sư hướng dẫn và xin phép sứ quán về nước chịu tang. Thật may là đề nghị của tôi được chấp thuận ngay với yêu cầu đi cùng nhóm trưởng Phan Duy Pháp, NCS trước tôi mấy khóa, và một nữ sinh viên. Buồn vui, lo âu lẫn lộn. Buồn không bao giờ còn được trông thấy người cha suốt đời khổ cực chưa hưởng trọn lấy một ngày sung sướng. Vui sẽ gặp người yêu để cùng tính chuyện tương lai. Lo vì nhiều trắc trở về chuyên ngành hẹp nên vào cuộc muộn nhất trong số anh chị em cùng đoàn, sức khỏe chưa bình phục hẳn sau mấy tháng nằm viện và không rõ nhiệm vụ được giao trên đường về khó dễ ra sao.

"Tôi xa Hà Nội năm lên mười tám khi vừa biết yêu ...". Dạo còn trẻ tôi hay nghêu ngao những câu hát như thế mà chẳng biết nó xuất xứ thế nào. Bấy giờ những bài hát như này bị cấm vì nó là nhạc vàng. Không quan trọng chuyện nhạc nhẽo mà là cái sự xa Hà Nội kia mới thật đáng nói.

Ai đã từng “đi qua” thời bao cấp ở Hà Nội, chắc hẳn vẫn còn lưu trong kí ức những kỉ niệm về cái máy nước công cộng. Chỉ là cái máy nước thôi, nhưng đã giấu bao niềm vui, nỗi buồn, giận hờn, ...

Định cư tại Paris từ năm 1988, hầu như năm nào tôi cũng về Hà Nội, dạo Hồ Gươm, ghé thăm Văn Miếu, các thắng cảnh di tích của thủ đô và đất nước mà những người ruột thịt của tôi có công gìn giữ.

Nhà thơ Việt Phương ( tên thật là Trần Quang Huy) cất tiếng khóc chào đời năm 1928 trong căn nhà nhỏ ở phố Charron, nay là phố Mai Hắc Đế. Tuổi thơ ông gắn với những trò chơi đánh trận giả ở con phố ven ô cầu Dền, với mái trường tiểu học Hàm Long thân quen (nay là trường THCS Ngô Sĩ Liên) nơi cha ông dạy học, lưu giữ bao kỷ niệm thuở đồng ấu khai tâm để rồi từ đó bước vào trường trung học Bưởi (nay là trường PTTH Chu Văn An) dấn thân trên con phụng sự lý tưởng cao đẹp- giải phóng dân tộc khỏi ách gông xiềng nô lệ.

Một lần, ngồi đàm đạo với Bác Nguyễn Hữu Đang lúc còn khỏe, tại tư gia, thấy chủ nhà thi thoàng lại nhìn vào tấm ảnh của mình đóng khung luôn để gần chỗ ngồi làm việc, tôi định đưa tay cầm lên để ngắm. Bác Đang gạt tay tôi ra rồi nói : cứ để yên đấy, rồi tôi sẽ kể cho anh chuyện này. Rôi Bác rút trong ngăn ra một tập giấy đầy chữ viết (đó là tập hồi ức), tôi đưa tay ra đón thì Bác lại ngăn : khoan để tôi kể chuyện đã rồi hãy đọc, vả lại nó mất vài trang nên không nghe kể thì không hiểủ đâu. Rồi ông già khi đó tuổi đã chạm U100 say sưa kể…

Tuổi của tôi phải gọi bà Đào nhưng vì chị em bà đều là nhà giáo nên bà Lê & bà Đào luôn xưng cô và gọi tôi là em. Từ đó, tôi cũng quen gọi cô Lê, cô Đào, gọi các con của bà bằng anh chị.

Sổ hộ khẩu giấy hình thành từ những năm 1953, trải qua nhiều lần thay đổi về cách quản lý, hình dáng và chính thức bị “khai tử” từ hôm nay.