THĂNG TRẦM MẢNH ĐẤT 67 PHỐ PHÓ ĐỨC CHÍNH - HÀ NỘI.
*****
Viet Cuong Sarraut khảo cứu
Ảnh Khu đất 67 Phó Đức Chính nhìn từ đường đê Yên Phụ
Cuối thế kỷ XIX ở phía bắc hồ Trúc Bạch, chạy song song với đường đê Yên Phụ, nhưng thấp hơn mặt đê đến 3 - 4 m, một con phố từ phía trên dốc Hàng Than đến phố Hàng Bún được mở mang từ khá sớm. Người Pháp gọi là phố Lô cốt Bắc (rue Blockhaud Nord), vì ở đầu phố trên dốc Cổ Ngư (đầu đường Thanh Niên bây giờ) người Pháp xây một cái lô cốt và có một đồn lính khố xanh án ngữ để kiểm soát người từ ngoại ô vào thành phố. Sau 1945 đổi tên là phố Nguyễn Thái Học, thời tạm chiếm đổi tên là phố Phó Đức Chính cho đến ngày nay.
Mảnh đất mang biển số nhà 67 phố Phó Đức Chính, đầu tiên là Nhà máy Thuốc lá Yên Phụ được thành lập vào khoảng những năm cuối thập niên chín mươi thế kỷ trước. Đó là một công ty tư nhân, giám đốc đầu tiên là Leacheux (Lasơ).
Nhà máy khi mới bắt đầu cơ sở còn nhỏ, về sau mới xây thêm nhà, mở rộng thêm đất, có quy mô tương đối lớn. Nhà máy có dãy nhà một tầng xây hầm, ở dọc đường đê Yên Phụ, gồm mười mấy gian.
Thuốc lá sản xuất là các loại xì gà hộp gỗ, thuốc quấn bao giấy nhãn hiệu Métropole, Favorite, trước những năm hai mươi được nhiều người biết đến và đưa bán khắp các thành phố lớn ở Đông Dương.
Rồi không rõ vì lý do gì mà vào khoảng năm 1929, thời kỳ bắt đầu có cuộc khủng hoảng kinh tế, nhà máy thuốc lá phải đình sản xuất; cơ sở này về tay Công ty in Viễn Đông (Ideo). Hãng Ideo có cửa hàng bán sách báo ở phố Tràng Tiền kiêm nghề in, đang cần đất xây dựng nhà xưởng để mở rộng kinh doanh.
Hãng Ideo cho xây thêm nhiều nhà ở trong khu vực nhà máy: một ngôi nhà gác hai tầng có nhiều buồng làm phòng giấy, nhiều nhà kho chứa giấy và vật liệu. Bộ phận máy in đặt ở dãy nhà một tầng sát đê Yên Phụ. Nhà Ideo mua những thiết bị từ Pháp sang, nhiều máy in kiểu mới, công suất lớn, chữ in đẹp, tranh ảnh rõ. Số thợ in làm trong nhà máy khá đông. Ideo in nhiều sách và tạp chí nghiên cứu cho các viện khoa học, in sách giáo khoa, giấy tờ công báo cho chính phù. Nhà in Ideo hoạt động cho mãi đến năm 1945.
Trường trung học Trung Hoa của cộng đồng người Hoa được thành lập từ thời Pháp thuộc vốn thuộc sự quản lý của Hội quán Quảng Đông. Sau ngày tiếp quản Hà Nội năm 1954, đến năm 1958 thì trường chuyển tới 67 phố Phó Đức Chính tiếp quản cơ sở của nhà in Ideo xưa kia và do phía Trung Quốc trực tiếp quản lý. Năm 1959 (có thể là 1960) chủ tịch nước CHND Trung Hoa Lưu Thiếu Kỳ sang thăm Việt Nam có đến thăm trường. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng một lần đến thăm ngôi trường này.
Từ 1976 quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc ngày càng phức tạp, Cuối năm đó, tất cả các tờ báo tiếng Trung bị đóng cửa, tiếp theo là các trường học của người Hoa.
Năm 1976, theo quyết định của UBND Thành phố Hà Nội, một trường Trung học Phổ thông được thành lập tại cơ sở của trường Trung học Trung hoa mang tên trường Phạm Hồng Thái.
Ngày 7/1/1993, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định sô 58/QĐ-UBND về việc chuyển trường Phạm Hồng Thái từ địa điểm 67 Phó Đức Chính sang địa điểm mới ở số 1 phố Nguyễn Văn Ngọc, phường Cống Vị, quận Ba Đình, Hà Nội. Giao khu đất 67 Phó Đức Chính cho Xí nghiệp In Hà Nội quản lý (Sau đó đổi tên thành Cty In tổng hợp Hà Nội).
Ngày 13/8/2004, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 4798/QĐ-UBND về việc sáp nhập Cty In tổng hợp Hà Nội vào Cty Phát hành sách Hà Nội (sau đó đổi tên thành Cty TNHH MTV Sách và thương mại Hà Nội).
Ngày 15/11/2014, UBND TP Hà Nội ban hành Văn bản số 9795/UBND-KT về việc: Cho phép Cty TNHH MTV Sách và thương mại Hà Nội hợp tác với Cty CP Tập đoàn Thái Bình để thực hiện dự án đầu tư tại 67 Phó Đức Chính, thành lập liên doanh Cty TNHH Bất động sản Cánh Buồm (sau đó đổi tên thành Cty CP Phát triển Nam Thái Bình Dương). Có thể thấy đến thời điểm này, Cty CP Phát triển Nam Thái Bình Dương quản lý sử dụng nhà đất tại số 67 phố Phó Đức Chính.
UBND phường Trúc Bạch, cho biết: “Khu đất này nằm trên địa bàn phường quản lý nhưng sau nhiều lần đổi tên, đổi đơn vị quản lý, UBND phường không được cung cấp tài liệu có liên quan nên hiện tại không nắm được đơn vị nào đang quản lý. Hiện nay, có khoảng 5 đến 6 đơn vị đang hoạt động tại đây. UBND phường nhiều lần đi kiểm tra, tuy nhiên đơn vị, cá nhân đều đưa ra được hợp đồng cho thuê và giấy đăng ký kinh doanh. Trong hợp đồng cho thuê đất là đơn vị khác mà không phải là Cty CP Phát triển Nam Thái Bình Dương”.
Hàng nghìn mét vuông đất (cụ thể là 7.440m2) tại vị trí vàng phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, TP Hà Nội đang cho các đơn vị, cá nhân thuê lại để kinh doanh hoạt động đa ngành nghề vui chơi, giải trí, quán bia, bãi xe… thời gian hoạt động kéo dài đến đêm khuya làm ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Điều đặc biệt, đến thời điểm hiện tại, chính quyền cơ sở chưa nắm rõ việc đơn vị nào được giao quản lý khu đất này.
Một mảnh đất vàng trong lòng Hà Nội liên tục được thay đổi tên gọi, thay đổi chủ sở hữu, thay đổi công năng sử dụng, biến hóa như trò ảo thuật, khiến chính quyền sở tại cũng không thể quản lý được. Kể cũng lạ.
Được biết trên địa phận phường Trúc Bạch, quận Ba Đình hiện nay có một số khu đất thuộc diện quy hoạch đất cây xanh và đất hỗn hợp trong tương lai. Mảnh đất 67 Phó Đức Chính cũng nằm trong diện quy hoạch đó, không biết bây giờ ra sao.
Hanoi, ngày 24/10/2023
Nguồn tham khảo:
-"Hà Nội nửa đầu tk XX" của Nguyễn Văn Uẩn
- Báo điện tử Xây dựng ngày 8/10/2019
- Vietnam Biz 2/3/2021
(Ảnh Khu đất 67 Phó Đức Chính nhìn từ đường đê Yên Phụ) — với Thành Hoàng Vĩnh và Văn Thành Nhân
Bình luận của bạn