Ngày 31.10, Hà Nội đã được UNESCO vinh danh là Thành phố sáng tạo nhân ngày Thành phố thế giới .
Hà Nội được UNESCO vinh danh Thành phố sáng tạo
Theo trang thông tin của UNESCO, ngày 31.10, nhân ngày Thành phố thế giới, Hà Nội được UNESCO vinh danh Thành phố sáng tạo. Cùng với 65 thành phố khác, Hà Nội đã gia nhập Mạng lưới Các thành phố sáng tạo trên thế giới.
Hiện tại, mạng lưới này có 246 thành viên. Mạng lưới là kết nối của các thành phố đặt hướng phát triển của mình trên nền tảng sáng tạo như âm nhạc, nghệ thuật, sản xuất đồ thủ công, thiết kế, điện ảnh, âm nhạc, nghệ thuật số và ẩm thực.
Trong vinh danh của UNESCO, Hà Nội là Thành phố sáng tạo về thiết kế. Giải thích về điều này, PGS-TS Bùi Hoài Sơn, Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia, nói: “Cũng có nhiều tranh luận khi thực hiện hồ sơ xem Hà Nội sẽ là thành phố sáng tạo về lĩnh vực gì. Hà Nội có tiềm năng về ẩm thực. Hà Nội cũng có tiềm năng rất lớn là hệ thống làng nghề. Tuy nhiên, chúng tôi đã chọn làm hồ sơ theo hướng thành phố sáng tạo về thiết kế vì sáng tạo bao trùm các lĩnh vực kia. Chẳng hạn, làm đồ thủ công mỹ nghệ cũng cần thiết kế, ẩm thực cũng cần décor món ăn cho đẹp”.
Ông Sơn chính là người đã viết hồ sơ Thành phố sáng tạo cho Hà Nội đệ trình UNESCO.
PGS-TS Bùi Hoài Sơn cho biết, danh hiệu Thành phố sáng tạo này sẽ giúp Hà Nội phát triển bền vững hơn. “Một trong những mục đích của UNESCO khi đề nghị các thành phố tham gia vào mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO là để thực hiện Chương trình nghị sự 2030- một chương trình nghị sự về phát triển bền vững. Nên các yếu tố của thành phố sáng tạo đều hướng tới việc đô thị có thể khai thác và gia tăng yếu tố về sáng tạo, giảm thiểu các yếu tố tiêu cực về môi trường, làm sao cấu kết được cộng đồng để không ai bị gạt ra bên ngoài. Tất cả những yếu tố đó là yếu tố của phát triển bền vững”, ông nói.
Hiện tại, theo hồ sơ đăng ký tham gia Mạng lưới Thành phố sáng tạo của Hà Nội, năm 2018 ngành công nghiệp sáng tạo đóng góp khoảng 1,49 tỉ USD vào tổng sản phẩm trên địa bàn thành phố Hà Nội. Con số này chiếm tỷ trọng 3,7% GRDP của thành phố Hà Nội. Trong đó giá trị gia tăng của ngành nghệ thuật, vui chơi và giải trí của Hà Nội đạt khoảng 196,5 triệu USD, chiếm tỷ trọng 0,49% GRDP của thành phố Hà Nội.
Cũng theo hồ sơ Thành phố sáng tạo của Hà Nội, trong tổng số 43.704 doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp thiết kế sáng tạo trên địa bàn của thành phố Hà Nội có nhiều doanh nghiệp thiết kế, thiết kế nội thất, thiết kế đô thị, thiết kế hội họa.
Đặc biệt, chỉ tính riêng trong năm 2018, số doanh nghiệp “thành lập mới” ở thành phố Hà Nội đã lên tới con số 2.522 doanh nghiệp trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, dịch vụ tư vấn và thiết kế, quảng cáo cùng với 167 doanh nghiệp trong lĩnh vực nghệ thuật, vui chơi và giải trí…
Định vị Thành phố sáng tạo Hà Nội
Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 diễn ra từ ngày 17 đến 26-11, là một trong những sáng kiến Hà Nội cam kết thực hiện khi tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, được đánh giá là ví dụ điển hình cho thấy những bước thành công của thành phố trong việc hiện thực hóa tầm nhìn trở thành Thủ đô sáng tạo của Việt Nam.
Với hơn 200 nghệ sĩ, nhà thiết kế tham gia sáng tạo trong hơn 60 hoạt động đã góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp văn hóa sáng tạo vô cùng năng động và hướng đến giới trẻ tại lễ hội, Hà Nội đã chứng minh văn hóa có thể được coi là động lực cho phát triển kinh tế-xã hội, để Hà Nội thành một nơi có cuộc sống tốt đẹp hơn cho mọi công dân của mình.
“Dòng chảy” kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai
Với chủ đề “Dòng chảy”, Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 mang giá trị kết nối những không gian hai bên bờ sông Hồng như: Vườn hoa Vạn Xuân và tháp nước Hàng Đậu; ga Long Biên; cầu Long Biên; ga Gia Lâm và Nhà máy Xe lửa Gia Lâm.
Tại địa điểm gần 120 năm tuổi-Nhà máy Xe lửa Gia Lâm, không gian của phân xưởng gia công nóng B1 có diện tích 2.000m2 được kiến trúc sư (KTS) Nguyễn Hồng Quang sáng tạo thành “Không gian kiến trúc và nghệ thuật phân xưởng nóng” lấy cảm hứng thiết kế về sự di chuyển của thời gian, như một dòng chảy vô tận không điểm dừng. KTS Nguyễn Hồng Quang cùng đội ngũ thiết kế đã khéo léo tạo ra một chức năng kiến trúc nhằm tôn vinh vẻ đẹp nguyên bản của phân xưởng. “Mong muốn nhỏ của tôi là mọi người khi bước vào nơi này hãy chậm lại, thả lỏng tâm trí để cảm nhận rõ hơn vẻ đẹp không gian và thời gian của một di sản công nghiệp thực sự có giá trị. Mục tiêu của lễ hội là giúp mọi người yêu di sản hơn và phát triển nó trong tương lai. Đó là lý do đội ngũ thiết kế quyết định giữ nguyên hiện vật ở đây, hầu như không động gì vào, chỉ làm sạch và cung cấp những chú thích để công chúng hiểu về hoạt động của phân xưởng. Qua đó truyền tải thông điệp rằng, những máy móc này đã có thời kỳ phục vụ cho những người công nhân, cho nhà máy, là một phần lịch sử của Thủ đô nói riêng và đất nước nói chung”, KTS Nguyễn Hồng Quang chia sẻ.
Hệ sinh thái Nhà máy Xe lửa Gia Lâm được thiết kế trở thành một không gian sinh hoạt cộng đồng, quy tụ các gian hàng, hội chợ với sự xuất hiện của những sản phẩm thuộc nhiều lĩnh vực: Thủ công mỹ nghệ, sáng tạo, thời trang, mỹ thuật... Ông Đặng Sỹ Mạnh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cho biết: “Năm nay kỷ niệm 142 năm hình thành đường sắt đầu tiên, 118 năm xây dựng Nhà máy Xe lửa Gia Lâm. Qua những hoạt động của lễ hội, chúng tôi muốn truyền tải đến mọi người về giá trị đích thực của sáng tạo từ di sản, khơi nguồn cho những sự sáng tạo tiếp nối về sau. Chúng tôi cũng đề xuất với UBND TP Hà Nội và các cơ quan chức năng cần phải duy trì những không gian nghệ thuật này lâu dài để tôn vinh giá trị của chúng”.
Với chủ đề “Dòng chảy”, Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 kết nối truyền thống và hiện đại trên sân khấu biểu diễn nghệ thuật. Ảnh: VIỆT TRUNG
TS, KTS Phan Đăng Sơn, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam hào hứng chia sẻ: “Việc chuyển đổi Nhà máy Xe lửa Gia Lâm thành tổ hợp sáng tạo trong lễ hội năm nay chính là nền tảng, tiền đề thúc đẩy ý tưởng biến những di sản công nghiệp thành không gian sáng tạo trở thành hiện thực trong tương lai gần. Sự đam mê sáng tạo, tinh thần trách nhiệm cùng những khát khao được cống hiến của đội ngũ KTS và giới nghệ sĩ sẽ là động lực để phát triển hoạt động sáng tạo của Thủ đô ngày càng lớn mạnh, khẳng định Hà Nội thực sự là thành phố sáng tạo trong lĩnh vực thiết kế”.
Khơi thông nguồn lực, định vị thương hiệu thành phố sáng tạo
Tại lễ khai mạc Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023, bà Ramla Khalidi, Quyền Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam khẳng định: “Lễ hội là một sự kiện quan trọng đối với người dân Hà Nội cũng như du khách nhằm tôn vinh nguồn lực văn hóa sáng tạo phong phú của Thủ đô. Qua những công trình nghệ thuật và sáng tạo, chúng ta có thể nhìn, cảm nhận cách mà sự phát triển của các nguồn lực văn hóa trong thành phố đã và đang đem lại sức sống mới cho đô thị này. Với hơn 1.000 năm bề dày truyền thống được truyền qua nhiều thế hệ, Hà Nội đang sở hữu tiềm năng để trở thành đơn vị tiên phong trên mọi lĩnh vực phát triển”.
Từ năm 2019, Hà Nội chính thức trở thành thành viên của Mạng lưới thành phố sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực thiết kế. Sau gần 4 năm, Hà Nội đã có nhiều hoạt động để cụ thể hóa những cam kết xây dựng thành phố sáng tạo. Thành ủy Hà Nội đã ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TU “Về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Hà Nội là địa phương đầu tiên của cả nước ban hành nghị quyết chuyên đề riêng về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa.
Để phát huy tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô, nâng cao ý thức cộng đồng, hướng đến kết nối, mở rộng hợp tác giữa các tổ chức, chuyên gia, các doanh nghiệp trong nước và quốc tế về phát triển văn hóa, đồng thời thực hiện cam kết với UNESCO khi gia nhập Mạng lưới thành phố sáng tạo, Hà Nội đã tổ chức lễ hội thiết kế sáng tạo thường niên. Bên cạnh đó, thành phố đã thúc đẩy phát triển những không gian văn hóa sáng tạo, tạo ra bản sắc với khoảng 60 không gian sáng tạo; trong đó có 7 không gian làm việc chung, 42 không gian văn hóa-nghệ thuật, đẩy mạnh những không gian văn hóa sáng tạo tại các tuyến phố đi bộ, không gian bích họa Phùng Hưng, không gian tinh hoa làng nghề Việt Nam, không gian kiến trúc văn hóa Bảo tàng Hà Nội, không gian đi bộ xung quanh Văn Miếu-Quốc Tử Giám; không gian đi bộ khu đô thị Bắc An Khánh-Splendora...
Bên cạnh đó, chính sách di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp ra khỏi nội đô đã và đang để lại những di sản công nghiệp giàu tiềm năng khai thác, nhằm tạo ra những trải nghiệm mới mẻ, tái tạo di sản công nghiệp thành tổ hợp văn hóa sáng tạo, thu hút đầu tư, tạo ra việc làm, thực hiện chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô, hướng đến phát triển bền vững.
Phát biểu trong Hội nghị diễn đàn Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO khu vực Đông Nam Á diễn ra sáng 18-11, tại Hà Nội, Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Thu Hà khẳng định: “Việc gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO là bước tiến thuận lợi cho Thủ đô trong việc định vị thương hiệu, quảng bá hình ảnh trên mọi lĩnh vực sáng tạo văn hóa, gia nhập nhóm các thành phố toàn cầu đang phát triển theo hướng đổi mới, phù hợp với Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc về phát triển bền vững”.
Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 tập trung vào 3 trụ cột chính: Thiết kế-cộng đồng-sáng tạo. Do đó, tuyến trải nghiệm chính của mùa lễ hội được thiết kế vắt ngang qua dòng sông Hồng lịch sử, “đánh thức” các di sản công nghiệp và kết nối cộng đồng. Lần đầu tiên tại lễ hội, người dân và du khách có hành trình trải nghiệm từ tham quan tháp nước Hàng Đậu đến ga Long Biên và trải nghiệm đi tàu hỏa-phương tiện kết nối độc đáo các điểm đến trên hành trình trải nghiệm xuyên qua cầu Long Biên trên con sông Hồng lịch sử, thưởng ngoạn phong cảnh và cuộc sống cũng như những màn trình diễn thời trang, nghệ thuật...
Bình luận của bạn