Nhà số 16 Lê Thái Tổ thuộc phường Hàng Trống, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội nằm ở phía tây hồ Hoàn Kiếm, cạnh di tích tượng vua Lê, đối diện với Bưu điện Hà Nội qua hồ Hoàn Kiếm.
Nhà số 16 phố Lê Thái Tổ nơi diễn ra cuộc biểu tình ủng hộ phong trào Đông Dương đại hội, là trụ sở đầu tiên của Quốc hội khoá I nước Việt Nam dân chủ cộng hoà
Đây là nơi đã ghi dấu hai sự kiện lịch sử:
- Cuộc biểu tình 400 người ủng hộ phong trào Đông Dương đại hội (1936).
- Là trụ sở đầu tiên của Quốc hội khoá I nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.
Năm 1936, Mặt trận nhân dân Pháp thắng cử, lên cầm quyền, ban bố chính sách tự do dân chủ cho các nước thuộc địa. Đó là điều kiện thuận lợi cho cuộc đấu tranh đòi các quyền tự do dân chủ, cải thiện đời sống của nhân dân ta. Mặt khác, một số tù chính trị cũng được trả tự do đã nhanh chóng tìm cách hoạt động trở lại.
Nhằm tập hợp quần chúng, Đảng thành lập Mặt trận nhân dân phản đế Đông Dương, đến tháng 3/1938 đổi thành Mặt trận dân chủ Đông Dương. Đảng chủ trương kết hợp khả năng hợp pháp và nửa hợp pháp, công khai và nửa công khai, tổ chức giáo dục quần chúng, dấy lên trong cả nước một cao trào đấu tranh mạnh mẽ, sôi nổi, hướng vào mục tiêu trước mắt là tự do, dân chủ, cơm áo và hoà bình. Ở Hà Nội, phong trào đấu tranh diễn ra rất mạnh, phong phú, dưới nhiều hình thức: kiến nghị, hội thảo, mít tinh, biểu tình, bãi công, bãi chợ... Tiêu biểu là cuộc mít tinh 400 người ngày 5/9/1936 tại số nhà 16 Lê Thái Tổ. Theo Những sự kiện lịch sử Đảng bộ Hà Nội (NXB Hà Nội - 1982) ngày 5/9/1936 trong lúc bọn dân biểu bù nhìn đang họp tại 16 Lê Thái Tổ thì 400 quần chúng kéo đến, bao vây, đòi vào dự và chất vấn. Sau đó, đoàn người kéo qua các phố Hàng Đào, Hàng Bông, hô vang khẩu hiệu: “Thành lập Ủy ban lâm thời của chi nhánh Đông Dương đại hội Bắc Kỳ”, “Ủng hộ Chính phủ mặt trận bình dân Pháp”.
Theo các nhà sử học (Lê Mậu Hãn, Nguyễn Vinh Phúc) thì Nhà Khai Trí Tiến Đức, số 16 Lê Thái Tổ là một địa điểm bầu cử Quốc hội khoá I (6/1/1946), là địa điểm được chọn làm trụ sở của Quốc hội khoá I nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.
Nhà 16 Lê Thái Tổ được xây dựng năm 1917 trên một khu đất rộng (2.326,6m2) trong đó diện tích xây dựng là 1.183m2. Đây là ngôi nhà 2 tầng, 3 mặt có hè phố, mặt chính có hè phố rất rộng. Nhà gồm 3 phòng, phòng chính ở giữa, cao 6m, mái lợp tôn, kèo sắt, sàn gỗ. Đây chính là địa điểm bầu cử và trụ sở của Quốc hội khoá I. Thời kỳ chống Mỹ cứu nước, nhà 16 Lê Thái Tổ là trụ sở Câu lạc bộ thống nhất Trung ương, nơi họp mặt của các cán bộ miền Nam tập kết ra Bắc. Sau năm 1975, ngôi nhà do Bộ Văn hoá - Thông tin quản lý; nay là trụ sở cơ quan Cục Văn hóa Thông tin cơ sở (thuộc Bộ Văn hóa Thông tin).
Hiện nay trong di tích không còn một di vật nào ghi dấu sự kiện cuộc biểu tình 400 người ngày 5/9/1936 và trụ sở Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.
Đây là di tích cách mạng kháng chiến liên quan đến hai thời kỳ cách mạng của dân tộc: 1936 - 1939 và 1945 - 1946. Di tích này đã được Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội gắn biển di tích cách mạng - kháng chiến./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02
Bình luận của bạn