"Phố Hàng Đàn"

Phố Hàng Đàn thực chất là phố Hàng Quạt ngày nay.

Phố Hàng Đàn chính là một trong ba con phố cũ rất nhỏ gộp lại: nửa phía đông là phố Hàng Quạt (cũ), giữa là Hàng Đàn, nửa phía tây là phố Mã Vĩ , nguyên thuộc đất thôn Tố Tịch và thôn Thuận Mỹ.

Thời Pháp thuộc gọi là Rue des Eventails (dịch đúng nghĩa đen), năm 1945, chính quyền thành phố Hà Nội đã chính thức đổi tên phố là phố Hàng Quạt.

Phố Hàng Quạt dài chừng 200m, nay thuộc phường Hàng Gai, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, cách Hồ Gươm chừng 200m về hướng tây-bắc. Đầu phía đông giáp phố Lương Văn Can, cuối phố giáp ngã ba Hàng Nón – Hàng Hòm, ở giữa giáp phố Tố Tịch, cả ba ngả này đều thông ra phố Hàng Gai.

Đoạn đầu phố xưa cũng gọi là Hàng Quạt, có những cửa hàng bán quạt của gia đình tự sản xuất và của cả những nơi khác chở đến nữa. Nghề làm quạt do một số người dân gốc làng Đào Xá, tên nôm là Đầu Quạt (tỉnh Hưng Yên) đem tới. Họ cư trú ở đây, làm quạt, lập đình thờ vị tổ nghề họ Đào.

Tuy nhiên, quạt được bày bán còn có nhiều loại khác như: quạt Lủ (làng Kim Lũ), quạt Hới (làng Hải Yến, huyện Tiên Lữ, Hưng Yên), quạt Vạc (làng Canh Hoạch, huyện Thanh Oai), quạt Vẽ (làng Đông Ngạc, huyện Từ Liêm)…

 Phố Hàng Đàn ngày xưa - Ảnh minh họa.
Đoạn giữa phố Hàng Quạt vốn có tên Hàng Đàn. Vì xưa kia nhiều nhà làm và bán các loại đàn nguyệt, đàn tranh, đàn bầu, nhị, hồ… Hồi đó gần như không có cửa hàng lớn, mà chỉ có những gia đình thợ thủ công sống về nghề mộc.

Từ đầu thế kỷ 20, chủ yếu các hộ dân làm và bán những đồ gỗ chạm như long đình, kiệu bát cống, song loan… Rồi họ kinh doanh cả đồ gỗ thông thường như bàn, ghế, tủ, chạn… nhưng phổ biến nhất vẫn là đồ thờ cúng, tế tự.

Đoạn cuối phố Hàng Quạt ngày nay, từ đền Dâu đến ngã ba Hàng Hòm – Hàng Nón, trước gọi là phố Mã Vĩ (tức “đuôi ngựa”). Phố này chuyên làm và bán các loại áo mũ triều phục, trang phục tuồng, chèo, lễ hội, cờ, phướn, trướng, lọng và một số đạo cụ sân khấu làm bằng lông đuôi ngựa … Từ cuối thế kỷ 20 chỉ một vài trong số những nghề trên là còn có khách hàng; nhiều hộ dân đã chuyển sang kinh doanh đồ thờ cúng và vật liệu trang trí như: các loại sơn, giấy dán tường...

Nhìn chung ngày nay ở phố Hàng Quạt không còn bán quạt và đàn nữa. Người dân các nơi chủ yếu đến đây để mua các mặt hàng khác như bàn thờ lớn nhỏ, tranh thêu, chữ, câu đối, cờ, trướng được dùng vào việc hiếu, hỷ, chúc thọ, khen thưởng.

Trên phố, bên cạnh trường giáo dục thường xuyên Nguyễn Văn Tố tồn tại đã lâu đời thì còn có trường THCS Nguyễn Du và trường Nguyễn Bá Ngọc là những cơ sở giáo dục khá lớn được xây dựng khang trang.

36phophuong.vn