Hàng Điếu là một con phố thuộc quận Hoàn Kiếm, trong khu phố cổ Hà Nội, đi từ phố Hàng Gà đến phố Đường Thành. Phố Hàng Điếu có chiều dài 276 mét.
Xem: HÀ NỘI XƯA – PHỐ HÀNG ĐIẾU
Phố này nguyên là đất thôn Yên Nội tổng Tiền Túc (sau đổi là tổng Thuận Mỹ) huyện Thọ Xương cũ.[1] Phố ngày nay thuộc phường Cửa Đông, quận Hoàn Kiếm.
Hàng Điếu thời trước có bán các loại điếu hút thuốc lào như điếu ống bịt bạc, bịt vàng, điếu bát, điếu cày…[1] Đến đầu thế kỷ XX chỉ còn lại vài ba nhà bán điếu, lúc này các cửa hàng chủ yếu làm và bán đồ da. Cũng là đồ da nhưng Hàng Điếu khác với phố Hà Trung. Bên phố Hà Trung làm yên ngựa, cặp sách, túi đựng súng… bằng da Tây cứng, còn Hàng Điếu thì làm giày dép bằng da Ta, ban đầu là dép quai ngang, giầy da lộn… sau mới làm giày dép kiểu Âu bằng da Tây.
Giữa phố, số nhà 30 là đền Hỏa Thần, còn gọi là đền Nhà Hỏa, thờ Ngũ hiển hoa quang đại đế tức là một ông thần có uy lực trừ được hỏa hạn. Đền này dựng năm 1838, có một quả chuông khá to, hễ quanh đấy có đám cháy là thỉnh chuông rung lên, vừa là cầu thần phù trợ, vừa là báo động. Từ năm Minh Mệnh thứ 19 (1838) đến nay đền thờ Hỏa thần đã trở thành một trung tâm phục vụ tín ngưỡng tôn giáo, cầu phúc trừ tai của nhân dân Hà thành nói riêng và của cả nước nói chung. Năm 1996, đền Hoả Thần đã được công nhận là Di tích lịch sử – văn hoá. Nhân kỷ niệm Đaị lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm đang tiến hành một đợt trùng tu lớn cho 26 di tích cổ trong khu vực quận, trong đó có đền Hoả Thần.
Thời Pháp thuộc, phố này có tên gọi rue des Pipes, năm 1945 lấy lại tên tiếng Việt là phố Hàng Điếu.[1]
Thời xưa, ngoài miếng trầu là đầu câu chuyện, thuốc lào cũng được đem ra để mời khách. Mà như dân gian xưa có câu ca dao hay những bài truyền miệng:
“Thân em như điếu thuốc lào,
Anh chôn điếu xuống lại đào điếu lên.”
Hay:
“Thuốc lào chồng hút vợ say
Thằng cu châm điếu lăn quay ra nhà
Ông lão hàng xóm đi qua
Ngửi phải hơi thuốc say ba bốn ngày,…”
Phố Hàng Điếu tới những năm đầu thế kỷ 20 chỉ còn lại vài nhà bán điếu và bịt bạc các loại điếu bát, điếu ống. Các hàng điếu đã chuyển về các phố Bát Đàn, Bát Sứ gần đó. Hàng Điếu thời điểm đó xuất hiện nhiều nhà làm và bán đồ da. Cùng là đồ da, nhưng mặt hàng ở Hàng Điếu khác với phố Hà Trung gần đó. Phố Hà Trung chuyên làm yên ngựa, túi súng, cặp sách… từ da Tây, còn Hàng Điếu làn giày dép bằng da ta, giày da lộn… Các cửa hàng này phần lớn do người dân làng Chắm từ các phố Hàng Giầy và ngõ Hài Tượng rời sang… Ngoài ra, xen kẽ còn có các cửa hiệu lớn của người Hoa mở ra trên phố như hiệu Đông Hòa, Mậu Xương…
Những năm đầu thế kỷ 20, Hàng Điếu còn có một số nhà in mở ra, trong đó nổi tiếng phải kể đến Nhà in Nhật Nam. Đây là địa chỉ quen thuộc của các tác giả nổi tiếng của đời sống văn học Việt Nam thời đó như Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phụng, Nguyễn Tuân….Những ngày đầu kháng chiến chống Pháp bùng nổ, tháng 12.1946, Hàng Điếu là tuyến đầu của các cuộc giao tranh ở Thủ đô. Nhiều nhà cửa trên phố thời đó bị phá hủy nặng nề.
Sau năm 1954, hòa bình lập lại, dân phố Hàng Điếu lại sống với nghề sửa chữa đồ da, cắt lốp xe làm dép, khâu chậu, thùng, xô, có một số nhà đóng dép xăng-đan…
Tại điểm giao Hàng Điếu – Hàng Da – Đường Thành là Trung tâm thương mại Hàng Da, xưa là chợ Hàng Da. Đây nguyên là một chợ nhỏ, kiểu chợ làng, bán rau và chủ yếu bán da trâu, bò sống được phơi khô. Trong chợ thì chỉ có vài cái lều tạm, nên các gánh hát hay gánh xiếc thường thuê chợ để diễn vào buổi tối. Mãi tới khoảng năm 1937-1938, chợ mới được xây.
Ngày nay, phố Hàng Điếu tập trung nhiều nhà bán chăn đệm, bông, mút… Dọc phố có nhiều nhà mở hàng bán trà ướp sen, bán ô mai, mứt kẹo, bánh xu xê, mứt sen… phục vụ cưới hỏi. Nhiều hàng ăn ngon nổi tiếng được mở ra bán xôi chè, miến lươn, bún bò, nước mía,… phục vụ nhu cầu cuộc sống mới.
Hàng Điếu nay đã vắng bóng những điếu ống, điếu bát… thay vào đó là những cửa hàng kinh doanh đủ loại mặt hàng. Điều đó minh chứng cho sự linh hoạt thay đổi cùng xã hội qua các thời kỳ, biểu thị cho sức sống nội tại của những phố hàng, phố nghề qua thời gian.
Panorama Ngã phố Hàng Điếu - Hàng Nón
Bình luận của bạn